Energia jest podstawowym, niezbędnym składnikiem odżywczym dostarczanym z dawką pokarmową dla wszystkich zwierząt. Jednak u zwierząt przeżuwających i monogastrycznych procesy metabolizmu energii różnią się ze względu na oryginalny sposób pozyskiwania i przetwarzania jej ze składników diety. U przeżuwaczy, energia zawarta w paszach, głównie w postaci węglowodanów, ulega przefermentowaniu w przedżołądkach (żwaczu) przez bakterie, przekształcając się w krótko-łańcuchowe kwasy tłuszczowe (przede wszystkim octowy, propionowy i masłowy). Te kwasy tłuszczowe, po wchłonięciu do krwiobiegu, stają się głównym źródłem dostarczania energii dla organizmu zwierzęcia. U przeżuwaczy wchłanianie glukozy i kwasów tłuszczowych z jelit odgrywa rolę drugorzędną w pokrywaniu potrzeb energetycznych. Ten sposób metabolizmu energii jest wynikiem ewolucyjnego przystosowania się tych zwierząt do roślinnego pokarmu jako głównej diety.

Jednym z negatywnych skutków tego przystosowania jest zagrożenie ketozą, spowodowaną nadmiernym wzrostem stężenia ciał ketonowych we krwi zwierzęcia. Ciała te, takie jak kwas betahydroksymałowy, kwas acetooctowy i aceton, gromadzą się w wyniku niewystarczającej ilości glukozy dostępnej dla wątroby. Przyczynami tego zjawiska są zbyt małe ilości glukozy dostarczanej z przewodu pokarmowego (jelit), niedostateczna produkcja glukozy z procesu glukoneogenezy i marginalne zapasy glikogenu. Jednocześnie czasowy nadmiar kwasów tłuszczowych w hepatocytach powoduje, że nie są one w pełni spalane w cyklu Krebsa, co prowadzi do powstawania ciał ketonowych.

W przypadku wysokowydajnych krów mlecznych występują dwa rodzaje ketozy:

Typ II, charakterystyczny dla okresu około wcieleniowego, jest związany przede wszystkim z nadmierną mobilizacją tkanki tłuszczowej. Wątroba krowy jest wówczas „zalewana” kwasami tłuszczowymi, co często prowadzi do ketozy oraz stłuszczenia wątroby. Jest to wynikiem stresu związanego z porodem, który powoduje depresję pobrania pasz, a co za tym idzie, wysoki ujemny bilans energetyczny.
Typ I, zwany spontaniczną, występuje w późniejszych fazach laktacji i główną przyczyną jest niedobór glukozy. Wynika to z niewystarczającej ilości skrobi w dawce pokarmowej i zbyt małego pobrania suchej masy.
W celu zapobiegania ketozy u krów mlecznych można podjąć odpowiednie działania:

Unikaj tuczenia krów w okresie zasuszenia, oceniając wskaźnik BCS (Body Condition Score) na poziomie 3,5. Krowa otyła ma gorsze wyjadanie dawki po porodzie, co prowadzi do większej mobilizacji tłuszczu i zwiększonego ryzyka ketozy typu II.
Zadbaj o zbilansowaną i wysokokaloryczną dawkę pokarmową dla krów w laktacji, zwłaszcza w okresie bezpośrednio po wycieleniu (zwane „świeżymi krowami”). Wysokie pobranie suchej masy pozwoli na dostarczenie większej ilości glukozy i innych związków, które wspomagają glukoneogenezę w wątrobie.
Zastosuj specjalnych dodatków „antyketozowych”, które zawierają związki glukoplastyczne, poprawiają smakowitość dawki pokarmowej i chronią wątrobę przed nadmierną mobilizacją tłuszczu z tkanki zapasowej.
W tym kontekście warto zwrócić uwagę na produkty takie jak Ketocure czy Energymax Vit, oparte na glicerynie farmaceutycznej. Zawierają one glicerynę, która działa jako związek poprawiający smak i konsystencję TMR-u, a także źródło energii dla żwacza i wspomagający proces glukoneogenezy. Dodatkowo, w składzie tych produktów znajduje się glikol propylenowy – substancja o uznanych cechach glukoplastycznych, niacyna chroniąca komórki wątroby oraz witaminy A, D3 i E wspierające regenerację krów po wycieleniu i zapobiegające stresowi oksydacyjnemu.

Coraz większą popularność zdobywają także bolusy, w tym Ketostop. Jest to kompleksowe rozwiązanie w profilaktyce ketozy u krów mlecznych. Składa się z dwóch bolusów – ziołowego oraz energetyczno-witaminowego. Wspomagają one metabolizm energetyczny, poprawiają apetyt i stymulują funkcjonowanie wątroby. W porcji Ketostop znajduje się aż 10 000 mg niacyny, która ma bezpośredni wpływ na metabolizm energii i wspiera wątrobę. Dodatkowo, witaminy A, D3 i E wspomagają regenerację krów po wycieleniu, a propionian sodu stanowi źródło energii, a mieszanka